Wzrost i dojrzewanie mózgu
Rozwój wielkości i ciężaru mózgu można praktycznie analizować tylko przekrojowo. Mózg jest prawie uformowany około 7 lub 8 roku życia; o ile wiadomo, w okresie dojrzewania nie następuje przyspieszenie jego wzrostu. Jednakże sama wielkość mózgu nie jest dobrym miernikiem sprawności tego narządu do przetwarzania informacji. Potrzebna jest nam wiedza o rozwoju sieci połączeń, a tymczasem mamy do dyspozycji tylko bardzo elementarne sposoby pomiaru stopnia wewnętrznych powiązań, i to nawet u dorosłych. Liczba komórek nerwowych nie wzrasta po urodzeniu; prawdopodobnie to samo dotyczy komórek glejowych. Schemat rozgałęzień dendrytów z pewnością staje się stopniowo coraz bardziej złożony (Eayrs i Goodhead, 1959; Purpura i in., 1964), ale właściwie niewiele rozumiemy, co to oznacza, jak się to wiąże ze zdolnością mózgu do przetwarzania informacji, ani czy praca komórki wpływa na jej rozgałęzianie się.
Postępy w rozwoju dziecka zależą częściowo od dojrzewania dzięki procesom stanowiącym kontynuację morfogenetycznego rozwoju zarodka. Nie ma jednak sztywnej linii podziału między dojrzewaniem biologicznym a nabywaniem sprawności w procesach uczenia się. Takie działania, jak nauka chodzenia, z pewnością zależą od stopnia dojrzewania, ale ćwiczenie także odgrywa tu znaczną rolę. Podobnie najnowsze badania lingwistyczne wykazują, że nauka mowy, choć z pewnością zależna od praktyki i słuchania innych, może także zależeć od procesów dojrzewania (Lenneberg, 1965). Pewne podstawowe podobieństwa pomiędzy wszystkimi językami (np. istnienie jednostek słownych, choć niejednakowych w różnych językach) i w ogóle samo istnienie gramatyki (chociaż nie poszczególnych gramatyk) zdają się wskazywać na obecność podkładu anatomicznego. Inne działania, jak nauka pisania czy jazdy na rowerze, zależą od stopnia dojrzałości tylko w tym ogólnym sensie, że wymagają wystarczająco rozwiniętego układu nerwowo-mięśniowego.
