Rozwój inteligencji w wieku szkolnym

U dwu-trzy letnich dzieci korelacje pomiędzy wynikami testów typu Bi- neta stają się dość zgodne i korelują dodatnio z wynikami testów póź­niejszych. Dzieci 5?6-letnie można już klasyfikować rzetelnie na nor­malne, upośledzone i uzdolnione. Wysunięto więc myśl, że istnieją trzy różne czynniki, które w różnych proporcjach wpływają na sprawność w testach w różnym wieku. Są to: reaktywność senso-motoryczna, wytrwa­łość i manipulowanie symbolami (Hofstaetter, 1954). Według tej kon­cepcji w późniejszych okresach życia można wyodrębnić szereg czynni­ków wpływających na sprawność, a nawet pojedynczy czynnik g repre­zentujący wszystkie uzdolnienia.

Inteligencję dziecka przedstawia się zwykle w postaci oceny tego, co znane jest jako IQ (inteligence quotient ? iloraz inteligencji). Wartość liczbową IQ uzyskuje się w ten sposób, że zmierzoną sprawność dziecka porównuje się z przeciętną dla danego wieku. Standardowa populacja dla skali Stanford-Bineta zosta­ła wylosowana z rozmaitych grup społecznych i rejonów geograficznych Stanów Zjednoczonych. Wersja z roku 1960 jest oparta na badaniach 4498 osób, w znacznej części z Kalifornii.

Aby określić IQ danego dziecka, poddaje się je serii testów i notuje się wynik reprezentujący proporcjonalną liczbę prawidłowych odpowie­dzi. Ten surowy wynik określa się jako punkt na skali wyznaczonej przez odniesienie do populacji standardowej. Zwykle wynik średni dla każdego wieku przyjmuje się za 100 punktów, a 16 punktów reprezentuje jednostkę odchylenia standardowego w dowolnym kierunku. Tak więc IQ 116 oznacza, że dziecko dało więcej poprawnych odpowiedzi niż 84% jego rówieśników w populacji standardowej. Inna metoda posługuje się pojęciem wieku umysłowego dziecka; wiek umysłowy określa się sumując wyniki kolejnych prób testowych i przeliczając każdą udaną próbę na jakiś okres czasu, zwykle 2 miesiące. Oczywiście zanim zinter­pretuje się jakiekolwiek twierdzenie o IQ danej osoby, trzeba wiedzieć, jaką metodą obliczono jej iloraz inteligencji. Znacznie trudniejszym za­daniem jest pomiar wzrostu inteligencji. Na to potrzebna jest jakaś mia­ra absolutna, którą starano się konstruować na różne sposoby. Problemy techniczne są tu ogromne, ale wyniki świadczą o zmniejszającym się tempie wzrostu inteligencji w ciągu pierwszych 5 lat życia. Wykres sporządzono na podstawie zbioru krzy­wych przedstawiających badania długookresowe; o niedostatkach takich badań była już mowa. Jednak przedstawione wykresy indy­widualne mają na ogół podobny przebieg i konsekwentne różnice.