Gojenie się ran skóry
Odnowa uszkodzenia powierzchni skóry stanowiła specjalne zainteresowanie człowieka pewnie dlatego, że wszyscy obserwujemy to często u siebie. Poza tym zewnętrzne położenie skóry powoduje, że można ją dość łatwo badać. Po uszkodzeniu naskórka i znajdującej się pod nim skóry najpierw tworzy się skrzep fibryny, a potem następuje jego rozpuszczenie po kilku dniach. Komórki sąsiednich okolic naskórka są pobudzane do podziału. Oczywiście normalnie znajdują się one w cyklu ciągłych podziałów i prawdopodobnie z tym jest związany mechanizm zapewniający wzrost aktywności podziału. Po 12?24 godzinach komórki przesuwają się w taki sposób, aby pokryć uszkodzoną powierzchnię. Tymczasem komórki głębszej warstwy skóry również rozrastają się, a polimorfy, makrofagi i fibroblasty działają w dalszym ciągu, jak przy już wspomnianej regeneracji nerwu.
Specjalnie interesująca jest ?reakcja” naskórka. W małej ranie komórki ciągle rozrastają się i migrują dopóki nie utworzą całkowitego pokrycia. Migracja jest widocznie wywołana brakiem kontaktu pomiędzy komórkami i kończy się gdy przestrzeń wypełni się kontaktowymi inhibitorami, które hamują wzrost fibroblastów. Następnie komórki zaczynają się kurczyć, ściągając razem oddzielone brzegi rany (James, 1964). Ten proces ściągania się rany rozróżnia się od ?przykurczu rany”, przy którym włókna kolagenu mogą przyciągnąć do siebie brzegi w znacznie późniejszym stadium, pozostawiając w dużej, źle gojącej się ranie nieładną bliznę.
A więc mechanizm gojenia się skóry wykazuje obecność wszystkich czynników, które omówiliśmy poprzednio: wypełnianie pustej przestrzeni, wytwarzanie nowych komórek i przywrócenie funkcji. Tu jednak istnieje już pewna informacja o czynnikach stymulujących. Bodziec powodujący podział komórki jest specyficzny dla komórek, które zostały zniszczone. Jeśli płat skóry myszy jest nadcięty tuż pod skórą właściwą (dermis), wtedy naskórek nie wykazuje wzrostu mitozy. Odwrotnie, zniszczenie naskórka powoduje mitozę tylko w nim, a nie w skórze właściwej.
Mamy już pewne dowody, że stymulacja jest wywoływana przez możliwy do wyekstrahowania czynnik wzrostu naskórka. Jak już wspomniano, wyciągi z naskórka zwiększają szybkość gojenia się ran naskórka, gdy zastosuje się je miejscowo albo dootrzewnowo ? w postaci zastrzyku. Szczególnie przekonującym dowodem są wyniki otrzymane w doświadczeniach z pluskwą. Małą ranę skóry otaczała sfera komórek w stadium podziału i powierzchnia sfery wzrastała przy zastosowaniu autolizowanego wyciągu z komórek naskórka. Jednak efekt tego nie jest specyficzny i powodują go też różne wyciągi białek prostych rozłożonych. Można go przypisać po prostu uszkodzeniu komórek biorcy przez wyciąg. A więc mamy ponownie ten sam problem, że reakcja gojenia się zjawia się wyłącznie jako odpowiedź na usunięcie tkanki.
